Devre Mülk Hakkı

Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da devre tatil sözleşmeleri ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri başlığı altında dört sözleşme düzenlenmiştir. Bu sözleşmeler kısaca periyodik süreli tatil sözleşmesi olarak ifade edilmektedir. Bu periyodik süreli tatil sözleşmeleri, devre tatil sözleşmeleri, uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri, değişim sözleşmeleri, yeniden satışa yönelik tatil sözleşmeleridir. Devre tatil sözleşmeleri, bir yıldan uzun süre için kurulan ve tüketiciye bu süre zarfında birden fazla dönem için bir veya daha fazla sayıda gecelik konaklama imkanı veren sözleşmelerdir.

Periyodik süreli tatil sözleşmelerinin bir kısmı kişiye şahsi veya ayni bir hak sağlamaktadır. Sağlanan
ayni hak, “Devre Mülk Hakkı” olarak ifade edilmektedir. Devre Mülk hakkı Kat Mülkiyeti Kanunu’nda düzenlenmiştir. Bu düzenleme göre “Mesken olarak kullanılmaya elverişli bir yapı veya bağımsız bölümün ortak maliklerinden her biri lehine bu yapı veya bağımsız bölümden yılın belli dönemlerinde istifade hakkı, paylı mülkiyet payına bağlı bir irtifak hakkı olarak kurulabilir. Bu hakka devre mülk hakkı denir”. Devre mülk hakkı sadece mesken niteliğinde, kat irtifakına veya kat mülkiyetine çevrilmiş ya da müstakil yapılarda kurulmakta olup, KMK m.59. maddesine göre yıllık periyodik yararlanmanın 15 günden az olmaması koşulu bulunmaktadır.

TKHK m. 50’de yer alan düzenlemeye göre, devre tatil sözleşmesi ile sağlanan hakkın şahsi ve ayni nitelikte olması maddenin uygulanmasında engel teşkil etmemektedir. Bu nedenle tüketiciye ayni hak tanıyan devre mülk hakkı da madde kapsamında değerlendirilebilecek ve TKHK uygulama alanı bulacaktır. Satıcı/sağlayıcı devre tatil sözleşmesi ile birden çok sözleşmede yer alan edimleri üstlenebilmektedir. Burada satıcı/sağlayıcının ağırlıklı edimi hizmet edimi olarak nitelendirilecek olup, bu şekilde devre tatil sözleşmesi ile şahsi veya ayni hak tesis edilebilmektedir. Bu özelliği itibariyle devre tatil sözleşmeleri karma sözleşme niteliği de taşımaktadır.

KMK m. 57-65 arasında düzenlenmiş olan devre mülk hakkı bir ayni hak olduğundan resmi şekil şartına tabi olacaktır. Devre mülke konu taşınmazın tapu kaydı üzerinde birden fazla tüketiciye paylı mülkiyet hakkı sağlanmaktadır, bu nedenle mülkiyet hakkının verilmesi tek başına yeterli olmamaktadır. Uygulamada şekil şartına uyulmadan düzenlenen devre mülk sözleşmeleri, şekil şartı yokluğu nedeniyle geçersiz olmaktadır. Ancak Adi yazılı sözleşme ile tüketiciye böylesi bir hak satılması ve şekil şartına uyulmaması durumunda devre mülkün pay devri tüketici lehine tesis edilmiş ise sözleşme şekil şartı sonradan oluştuğundan geçerli bir sözleşme halini alabilecektir.

Sözleşme ve yasaya uygun olarak devre mülk konusu taşınmazın kullanımı açısından, hizmete açık olarak tüketicinin fiilen yararlanması da gerekmektedir. TKHK’da devre tatil ve periyodik süreli tatil sözleşmelerine ilişkin unsurlar düzenlenmiştir. Devre tatil sözleşmelerinde TKHK’nın uygulama alanı bulabilmesi için, alıcının/yararlananın tüketici olması gerekmektedir. Aynı zamanda sözleşmenin periyodik dönemleri kapsaması gerekmektedir. Eğer periyodik olarak bir yıldan uzun süreli devre tatil sözleşmesi söz konusu değilse, TKHK m. 50 kapsamında bir sözleşmeden bahsedilemeyecektir. Tatil kulübü üyeliği, indirim kartı ya da üyelik kartı ile sağlanan avantajlar periyodik konaklama içermeyen abonelik ya da paket tur sözleşmeleri de TKHK m. 50 kapsamında değerlendirilmemektedir. TKHK m. 50 ve KMK m. 59 benzer düzenlemeler yer almakla birlikte, taşınmazdan yararlanma yönüyle zamansal farklılık söz konusudur. TKHK’na göre periyodik olan devre tatil sözleşmelerinde yıllık periyotlarda yararlanma bir veya daha fazla gün olabilirken, KMK m. 59 göre yıllık yararlanma süresinin en az 15 gün olması gerekmektedir. Bu sürenin altında bir yararlanma söz konusu ise devre mülkten bahsedilmesi mümkün olmayacaktır.